Tacikistan’ın Başkenti olan Duşanbe’ye, İstanbul’dan her gün uçak seferleri bulunmaktadır. Direkt uçuşlar yaklaşık 5 saat sürmektedir. Aktarmalı uçuşlarda ise, süre uzamaktadır.

Tacikistan; Türk işadamları, inşaatçılar, tüccarlar ve diğer esnaflar için bir fırsatlar ülkesidir. İki ülkenin yöneticileri arasındaki dostluk ilişkilerinin kuvvetli olması, ticari ilişkilerde de bürokratik kolaylıklar sağlanmasına vesile olmakta ve Tacikistan Halkıda Türklere karşı sıcakkanlı davranmaktadır.

Tacik tarafı, ekonomik/ticari alanda Ülkemizi önemli bir ortak ve yatırım kaynağı olarak görmektedir. 2018 yılında ikili ticaretimiz TÜİK verilerine göre %10 artışla 380 milyon dolara yaklaşmıştır.

Ülkemiz, Ocak-Temmuz 2019 dönemine ait ihracat verilerine göre Türkiye, Tacikistan'ın ihracat ortakları arasında 137 milyon dolarla (toplam ihracatın % 21.4'ü) ilk sırada yer almıştır.

Anılan dönemde Türkiye'den gerçekleştirilen ithalat 83.2 milyon dolar düzeyindedir.

Türk müteahhitlik firmaları da Tacikistan’da etkin olup, 1994-2018 yılları arasında şirketlerimiz tarafından Tacikistan’da üstlenilen 49 adet projenin toplam tutarı 600 milyon doları aşmıştır.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, zirveden önce Tacikistan Cumhurbaşkanı Rahman ile Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda

Orta Asya’nın önemli ülkelerinden biri olan Tacikistan, son 10 yıldır istikrarlı bir büyüme kaydetmektedir. Ekonomik altyapısını güçlendiren ülke, başta tarım, enerji ve inşaat sektörlerinde Türk yatırımcılara önemli fırsatlar sunuyor.

Bununla birlikte, Tacikistan'ın ikili dış ticaret hacmi nazara alındığında Rusya, ilk sırada yer almaktadır (ikili ticaret hacmi 570 milyon dolar).

Tacikistan'ın ihracatında ikinci sırada 124.6 milyon dolarla (toplam ihracatın %19.4'ü) İsviçre bulunmaktadır (toplam hacim 131 milyon dolar). İhracatın temel kalemlerini birincil alüminyum, değerli metal ve pamuk ipliği oluşturmaktadır.

Tacikistan'da, önemli miktarda antimon, altın, cıva, kömür, gümüş, uranyum ve diğer mineral yatakları bulunmaktadır. Toplam gümüş yatakları 40.000 ila 60.000 ton arasında değişmektedir

Tacikistan’ın Başkenti olan Duşanbe’ye, İstanbul’dan her gün uçak seferleri bulunmaktadır. Direkt uçuşlar yaklaşık 5 saat sürmektedir. Aktarmalı uçuşlarda ise, süre uzamaktadır.

Tacikistan ekonomisi birinci derecede tarıma ve hayvancılığa dayanır. Üretilen tarım ürünlerinin başında pamuk gelir. Pamuk ekiminin büyük bir kısmı sulama ile yapılır. Ülkede ayrıca tahıl, üzüm, susam, buğday, arpa, kavun, meyve ve sebze yetiştirilir.

Ülke ekonomisinin dayandığı bir diğer alan da hayvancılıktır. Tacikistan'da küçükbaş hayvan besiciliği ve ipekböcekçiliği yaygın olarak yapılır. Birçok aile de geçimini ipekböcekçiliği ile sağlamaktadır. Ayrıca çiçek yetiştiriciliği de yaygındır.

Dışişleri Bakanımız Mevlüt Çavuşoğlu ve Tacikistan Dışişleri Bakanı Sirojiddin Muhriddin13 Aralık 2017

Başlıca sanayi kuruluşları madencilik, hidroelektrik enerji üretimi, petrol çıkarma ve pamuk işlemedir. Gıda işleme makinaları, kimyevi maddeler ve halıcılık da ülke sanayisinde önemli yer tutar. Ayrıca orta ve ağır sanayi kollarında güç transformatörleri ve kabloları, tarım aletleri üretimi, hafif sanayi kollarında örme eşya üretimi, ipekli kumaş ve halıcılık vardır.

Tacikistan’ın başlıca ticaret ortakları; Rusya, Kazakistan, Çin ve Türkiye’dir.

Başlıca ihracat kalemleri: Alüminyum, pamuk, hazır deriler, meyve, metal cevherleri, taze/soğutulmuş sebzeler, tekstil ürünleridir.

Başlıca ithalat kalemleri: Petrol yağları ve gazları, buğday, tekstil ürünleri, ahşap ürünleri, otomotiv, cam eşyalar.

Tacikistan’ın Başkenti olan Duşanbe’ye, İstanbul’dan her gün uçak seferleri bulunmaktadır. Direkt uçuşlar yaklaşık 5 saat sürmektedir. Aktarmalı uçuşlarda ise, süre uzamaktadır.

DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR

Tacikistan kalkınma ve ekonomik büyüme için yabancı yatırıma ihtiyaç duyan bir ülkedir. Bu çerçevede 2007 yılında Yatırım Kanununu kabul etmiştir. Yetkili kurum Devlet Yatırımlar Komitesidir.

Yatırım için öncelikli sektörler; tarım (pamuk, besicilik), sanayi (gıda işleme, tekstil) ve madencilik (alüminyum, altın, kömür) ile turizmdir.

Yabancı yatırım ağırlıklı olarak Rusya ve Çin ile Kazakistan’dan gelmektedir.

Yabancı doğrudan yatırım tutarı, 2008 yılındaki en üst noktasının (486 milyon dolar) altında seyretmektedir. 2015 yılında 454 milyon dolara kadar yükselmişken 2019 yılında 213 milyon dolar düzeyinde gerçekleşmiştir. (Dünya Bankası)

Tacikistan’ın Başkenti olan Duşanbe’ye, İstanbul’dan her gün uçak seferleri bulunmaktadır. Direkt uçuşlar yaklaşık 5 saat sürmektedir. Aktarmalı uçuşlarda ise, süre uzamaktadır.

SERBEST BÖLGELER

Tacikistan Cumhuriyeti, girişimciliğin, yerli ve yabancı yatırımcıların gelişimi için çeşitli fırsatlar sunmaktadır. Yatırım çekmek için serbest ekonomik bölgeler kurulmuştur. Halihazırda, Khatlon (2), Sughd (1) ve GBAO özerk bölgesinde (1) olmak üzere, ülkede 4 serbest bölge bulunmaktadır.

ÖNE ÇIKAN SEKTÖRLER

Tarım ve Hayvancılık

Tacikistan ekonomisinde tarım sektörünün payı yüksek olmakla birlikte, ülkedeki alt yapının gelişmemiş olması nedeniyle ülkenin sahip olduğu ihracat potansiyeli tam olarak değerlendirilememektedir. Bu kapsamda modern tarım ekipmanları, seracılık, gübre, sulama sistemleri ve soğuk hava depoları gibi alanlar yatırımcılar için potansiyel olarak ön plana çıkmaktadır.

Tacikistan’ın Başkenti olan Duşanbe’ye, İstanbul’dan her gün uçak seferleri bulunmaktadır. Direkt uçuşlar yaklaşık 5 saat sürmektedir. Aktarmalı uçuşlarda ise, süre uzamaktadır.

Sanayi

Tacikistan’da ağır sanayi içerisinde alüminyum üretimi başı çekmektedir. Duşanbe’nin doğusunda Özbekistan sınırına yakın Tursunzade şehrinde bulunan Tacikistan Alüminyum Fabrikası-TALCO ülkedeki en büyük sanayi kuruluşudur.

Halihazırda ülke sanayi sektöründe çocuk oyuncakları, polietilen poşetleri, yapıştırıcı, et ve sebze konserveleri, baskı ürünleri, hijyenik malzemeler, sabun, alüminyum aletleri, pamuk ipliği, sıvı yağ, inşaat malzemeleri, çimento, metal borular, halı, taş granülü, mobilya, alkol ve alkolsüz içecekler, pastacılık mamulleri ve diğerleri üretilmektedir.

Madencilik

Dağlık bir coğrafyaya sahip olan Tacikistan yeraltı kaynakları ve madencilik alanlarında yatırımcılara fırsatlar sunmaktadır. Ülkede, Kanimansur rezervi gümüş, bakır, kurşun, çinko, sülfürik asit ve inşaat malzemeleri; Maikhura rezervi ise tungsten, bizmut ve çinko bakımından zengin rezervlere sahiptir.

Ülke nüfusu 2020 yılı itibarıyla 9,5 milyondur. Genç nüfusa sahiptir. Nüfusun %60’ı 15-64 yaş grubundadır. Kentleşme oranı düşük olup, %27’dir. En kalabalık şehri, Başkent Duşanbe’nin nüfusu 893.826’dır.

Aktif işgücü sayısı yaklaşık 2,5 milyon olup, bu kapsamdaki işsizlik oranı %11’dir. (Dünya Bankası)

Resmi dil Farsçanın lehçesi Tacikçe olmasına rağmen, yakın çağdaki etkileşimlerden dolayı Rusça da kullanılmakta ama Rusçanın resmi bir statüsü yoktur.

Ülkede en büyük etnik grup %79,9 oranla Tacikler, ikinci en büyük etnik grup ise %9,8 oranla Özbeklerdir. Bu grupları %1'lik bir oranla Ruslar takip etmektedir. Diğer belirlenemeyenler ise %6'lık bir kesimi oluştururlar. Küçük etnik gruplar arasında Pamirler ve Yagnobiler bulunmaktadır.

Ülkede insanların mensup olduğu en büyük din İslam'dır. Halkın %95'i Sünni Müslüman, %2'si ise Şii Müslüman'dır. Geri kalan %3'lük gibi bir kısmı Hristiyanlar oluştururlar. Ülkede Hristiyan'lar daha çok Rus Ortodoks Kilisesi'ne mensupturlar.

Coğrafik olarak genellikle dağlık olan Tacikistan’ın en yüksek dağı Pamir Dağıdır. Kuzey ve güney illerindeki vadilerde çiftçiler, yüksek değerli ihraç kalitesinde pamuk, meyve, tütün, sebze ve çilek yetiştirmektedirler. 

Tacikistan, BDT üyeleri arasında Özbekistan'dan sonra en büyük ikinci ipek üreticisidir.

Tacikistan, Birleşmiş Milletler, Bağımsız Devletler Topluluğu, AGİT, İslam İşbirliği Teşkilatı, Ekonomik İşbirliği Teşkilatı, Şanghay İşbirliği Örgütü ve KGAÖ'nun bir üyesi ve ayrıca bir NATO Barış İçin Ortaklık ortağıdır.

Ülkenin sembolü başkent Duşanbe’nin ortasındaki Meydan-ı Dusti’de bulunan Şah İsmail Somoni heykelidir. Şah İsmail Somoni, ülkenin kurucusu Taciklerin milli kahramanıdır. Aynı zamanda ülkenin para birimine de ismini vermişlerdir.

Tacikistan’ın dış ticaret mevzuatı liberal bir görünüm sergilemektedir. 2013 yılında Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) üyesi olmuş ve gümrük mevzuatı ile kodlama sistemini DTÖ ile uyumlu hale getirmiştir.

Ülkede uygulanan gümrük vergileri %0 ila %30 arasında değişmektedir.

Tacikistan’ın Bağımsız Devletler Topluluğu (Rusya, Özbekistan, Kazakistan, Kırgızistan, Beyaz Rusya ve Ermenistan) ile serbest ticaret anlaşması bulunmaktadır.

Dağlık bir coğrafyada olan Tacikistan’ın en yüksek dağı Pamir Dağıdır. Pamir Dağları; Çin, Pakistan, Afganistan ve Kırgızistan ile sınırını oluşturur.

Tacikistan, makroekonomik istikrarı sağlamak ve özel sektörün geliştirilmesi için gerekli altyapıyı oluşturmak için çalışmaktadır. Yoksulluğun azaltılması ve istihdamın geliştirilmesi Hükümetin başlıca hedefidir. Pazar ekonomisine geçiş, özelleştirme, anayasal reformlar gibi konularda gelişmeler sağlanmakta ve yatırım ortamı iyileştirilmektedir.

Son on yılda, Tacikistan yoksulluğu azaltma ve ekonomisini büyütme konusunda istikrarlı bir ilerleme kaydetmiştir. 2000-2018 yılları arasında yoksulluk oranı nüfusun %83'ünden %27,4'e düşerken, ekonomi yılda ortalama %7 oranında büyümüştür.

Ulusal Kalkınma Stratejisi (NDS), 2030 yılına kadar yurtiçi gelirleri 3,5 katına çıkarmayı ve yoksulluğu %50 azaltmayı hedeflemektedir. Bu hedefin, Tacikistan'ın mevcut büyüme modelini dönüştürmesi ve özel sektöre yatırım yapma, istihdam yaratma ve ekonomiye katkıda bulunma konusunda daha fazla fırsat verilmesi durumunda ulaşılabileceği öngörülmektedir.

Tacikistan’ın Başkenti olan Duşanbe’ye, İstanbul’dan her gün uçak seferleri bulunmaktadır. Direkt uçuşlar yaklaşık 5 saat sürmektedir. Aktarmalı uçuşlarda ise, süre uzamaktadır.